ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑ

• 1% γενικού πληθυσμού, με αναλογία 1.4:1 άνδρες προς γυναίκες.
• Ηλικιακό φάσμα 15-35 ετών, σπάνια πριν την ηλικία των 10 ετών και μετά την ηλικία των 40 ετών.
• Κληρονομησιμότητα 60-80%.
• Η Σχιζοφρένεια είναι μέσα στις 10 ασθένειες με την σοβαρότερη επιβάρυνση σε δείκτες καθημερινότητας, κοινωνικής & επαγγελματικής λειτουργικότητας.

Να σημειωθεί ότι η συμπτωματολογία πρέπει να έχει διάρκεια 6 συνεχιζόμενων μηνών με 1 μήνα τουλάχιστον παρουσίας ενεργούς συμπτωματολογίας

Συμπτωματολογία : Ι. Διαταραχές σκέψης

1. Χάλαση του συνειρμού (ασάφεια, πλατίαση λόγου, νεολογισμοί)
2. Ανακοπή σκέψης (διακοπή λόγου απότομα “σαν μαχαίρι”)
3. Υποκλοπή σκέψης (έλεγχος / κατοχή σκέψης, αίσθημα απώλειας στεγανότητας της σκέψης)
4. Αίσθημα παρεμβολής ξένων σκέψεων

ΙΙ. Διαταραχές περιεχόμενου σκέψης

1. Διωκτικές ιδέες
2. Μεγαλομανιακού περιεχομένου ιδέες
3. Ερωτομανιακές ιδέες
4. Ζηλοτυπικές ιδέες
5. Συσχέτισης & αυτοαναφοράς ιδέες
6. Ιδέες επίδρασης (μαγικού περιεχομένου)
7. Κοσμογονικές ιδέες
8. Υποχονδριακές & σωματικές ιδέες
9. Σύνδρομο Capgrass/Fregolli (βλέπε Σύνδρομα)

Να σημειωθεί η απουσία εναισθησίας στις παραπάνω ιδέες και επίσης ότι διαχωρίζονται σε πρωτογενείς και δευτερογενείς παραληρητικές ιδέες

ΙΙΙ. Διαταραχές της Αντίληψης

1. Ψευδαισθήσεις (ηχηρές σκέψεις, ηχώ της σκέψης – άνευ ερεθίσματος)
2. Παραισθήσεις (παραποίηση υπαρκτών ερεθισμάτων)

1. Διαταραχές του συναισθήματος
2. Αμφιθυμία (αντιθετικά συναισθήματα)
3. Συναισθηματική δυσαρμονία (δυσανάλογο μέγεθος ερεθίσματος – ανταπόκρισης)
4. Συναισθηματική έκπτωση (αδιαφορία/απάθεια)
5. Καταθλιπτικό συναίσθημα
6. Ευφορικό συναίσθημα
7. Άγχος
8. Αμηχανία
9. Συναισθηματική ακαμψία
10. Αποπροσωποιητικά βιώματα
11. Ανηδονία

1. Διαταραχές της Βούλησης
2. Αβουλησία
3. Πτωχή σκέψη (αλογία)
4. Ηχωλαλία (ακούει άχρωμα τον ήχο)
5. Αλαλία (μη απάντηση σε ερώτηση)
6. Στερεοτυπία (επανάληψη λεκτική ή κινητική)
7. Κατατονία (ως ψυχοκινητικότητα με παράδειγμα την κηρώδη ακαμψία)
8. Μειωμένη εκφραστικότητα προσώπου (υποκινητικό βλέμμα)

Ως προς την ψυχοκινητικότητα :  1. Κατατονική εμβροντησία

2. Κατατονική διέγερση
3. Παρορμητικές πράξεις
4. Αρνητισμός

Γενετικοί παράγοντες : 1. Neuregulin 1 (NRG1)

2. Disrupted in Schizophrenia 1 (DISC 1)
3. Dysbindin 1 (DTNBP 1)

Περιγεννητικές επιπλοκές και Σχιζοφρένεια

Πρόσφατες πλυθησμιακές μετά-αναλύσεις ανέδειξαν σημαντικές συσχετίσεις της πιθανότητας νόσησης από Σχιζοφρένεια αργότερα στη ζωή με 3 κατηγορίες ΠΕ.

1. Επιπλοκές κατά την διάρκεια της κύησης (Σ.Δ., Προεκλαμψία, αιμορραγία, ασυμβατότητα rhesus)
2. Παρεκκλίσεις στην εμβρυική ανάπτυξη (χαμηλό βάρος, μικρή κεφαλική περιφέρεια κατά την γέννηση)
3. Επιπλοκές κατά τον τοκετό (εμβρυική υποξία λόγω περίσφιξης ομφάλιου λώρου ή επείγουσα καισαρική τομή)

Προγεννητικές λοιμώξεις και Σχιζοφρένεια

Η γέννηση σε χειμερινούς μήνες σχετίζεται με μικρή αύξηση του κινδύνου για εκδήλωση Σχιζοφρένειας (5-8% από μετα-ανάλυση), ιδιαίτερα από τον Δεκέμβριο έως τον Μάιο, με τον Ιανουάριο-Φεβρουάριο να παρατηρείται η μεγαλύτερη αύξηση.

Αιτιολογία : 1. Ιογενής λοίμωξη (Γρίπη Α)

2. Διπλάσια αύξηση πιθανής σχιζοφρένειας για παιδιά που εκτέθηκαν σε επιδημία ίωσης το 2ο τρίμηνο κύησης.
3. Τροφικές ελλείψεις του εμβρύου.

3 υποθέσεις : 1. Ενδεχόμενο της πρόκλησης νευροαναπτυξιακών βλαβών από την απευθείας επίδραση του ιού.

2. Η επίδραση στο έμβρυο των μητρικών αντισωμάτων προς τον Ιό.
3. Η επίδραση μη ειδικών συνακόλουθων όπως πυρετός, υποξία, χρήση φαρμάκων.

Περιβαλλοντικοί παράγοντες κινδύνου :

1. Ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη
2. Διαταραχή ενδο-οικογενειακής επικοινωνίας
3. Σε περιόδους πολέμου, πλημμύρων ή κατά την διάρκεια λιμού.
4. Εγκεφαλικό τραύμα
5. Ψυχοπιεστικά γεγονότα
6. Έκθεση σε ψυχογενές τραύμα σε παιδική ηλικία (σεξουαλική παρενόχληση, βιασμός, bullying, γονεϊκή βία)
7. Υψηλό εκφραζόμενο συναίσθημα (όχι για 1^ο σχιζοφρενικό επεισόδιο αλλά για υποτροπή της νόσου)

  Όψιμοι Περιβαλλοντικοί παράγοντες κινδύνου :

1. Χρήση ψυχοδραστικών ουσιών (κάνναβη, κοκαΐνη, αμφεταμίνες)
2. Αστικοποίηση (2πλασιος κίνδυνος σε σύγκριση)
3. Μετανάστευση (η κοινωνική απομόνωση αυξάνει το % κινδύνου και σημαντικό είναι ότι η 2^ης γενιάς μετανάστες έχουν αυξημένη πιθανότητα νόσησης σε σχέση με την 1^ης γενιάς μετανάστες)

Δομικές αλλοιώσεις Σχιζοφρένειας : 1. Διάταση πλάγιων κοιλιών εγκεφάλου (κατά 25%).

2. Μείωση όγκου Κροταφικού λοβού και Ιππόκαμπου.
3. Μείωση βάρους εγκεφάλου κατά 6%.
4. Μείωση μήκους εγκεφάλου κατά 4%.
5. Μείωση όγκου του φλοιού (ΑΡ ιδιαίτερα).

Ιστολογικές αλλοιώσεις : Νευροαναπτυξιακά ελεγχόμενη ανώμαλη μετανάστευση νευρικών   κυττάρων στην επιπολής στοιβάδα ΙΙ του ενδορινικού φλοιού.

Νευροχημικοί παράγοντες : 1. Ντοπαμινεργική υπόθεση της Σχιζοφρένειας.

                                                       Αυξημένη υποφλοιώδης νευρωνική Ντοπαμινεργική δραστηριότητα (Θετικά συμπτώματα) & Μειωμένη φλοιώδης νευρωνική Ντοπαμινεργική δραστηριότητα →  Αρνητικά συμπτώματα. Η υπερευαισθητοποίηση του μεταιχμιακού ντοπαμινεργικού συστήματος παίζει κεντρικό ρόλο.

2. Γλουταμινεργική υπόθεση της Σχιζοφρένειας.

Η γλουταμίνη είναι ο κυριότερος ευοδωτικός νευροδιαβιβαστής του ΚΝΣ. Αναστολείς του γλουταμινεργικού, NMDA υποδοχέα, όπως κεταμίνη & φενκυκλιδίνη προκαλούν έξαρση των θετικών & αρνητικών συμπτωμάτων. Με μελέτη SPECT, διαφαίνεται μείωση της έκφρασης των NMDA υποδοχέων στον ιπποκάμπειο σχηματισμό ασθενών που δεν είχαν λάβει ποτέ ΑΨ αγωγή.

3. Σεροτονινεργική υπόθεση της Σχιζοφρένειας.

Αποκλεισμός των 5ΗΤ₂Α Σεροτονινεργικών υποδοχέων, ενισχύουν την ντοπαμινεργική δράση στον μετωπιαίο λοβό. Τα άτυπα ΑΨ έχουν μεγαλύτερη συγγένεια σύνδεσης για τον 5ΗΤ₂Α υποδοχέα και μικρότερη για τους D₂, γεγονός που πιθανολογείται πως σχετίζεται αφενός με την ΑΨ δράση τους και αφετέρου με την μειωμένη συχνότητα εμφάνισης εξωπυραμιδικών παρενεργειών σε θεραπευτικές δόσεις.

Κλινικές Μορφές της Σχιζοφρένειας

1. Παρανοειδής Σχιζοφρένεια
2. Ηβηφρενική Σχιζοφρένεια (πρώιμη έναρξη της νόσου)
3. Κατατονική Σχιζοφρένεια (διαταραχή της Βούλησης)

3.1. Κατατονική διέγερση

3.2. Κατατονική εμβροντησία

4. Αδιαφοροποίητη Σχιζοφρένεια
5. Απλή Σχιζοφρένεια (αρνητικά συμπτώματα & απουσία εναισθησίας)
6. Υπολειμματική Σχιζοφρένεια (αρνητικά συμπτώματα)

Ψυχώσεις Σχιζοφρενικού Φάσματος

1. Σχιζότυπη διαταραχή (εκκεντρική συμπεριφορά, διαταραχές σκέψης & συναισθήματος).
2. Χρονίζουσες παραληρητικές διαταραχές.
3. Οξείες & Παροδικές ψυχωσικές διαταραχές (έναρξη εντός 2 εβδομάδων και ύφεση σε 1-3 μήνες).
4. Σχιζοσυναισθηματική διαταραχή (σχιζοφρενικά και συναισθηματικά συμπτώματα και διαχωρίζονται σε α. μανιακού τύπου, β. καταθλιπτικού τύπου και γ. μεικτού τύπου).

Διαφορική Διάγνωση : 1. Παθολογικές/Νευρολογικές παθήσεις

• Οξεία διαλείπουσα Πορφυρία (ψευδαισθήσεις & παράνοια, άγχος, αποπροσανατολισμός)
• Πρώιμη εμφάνιση Άνοιας (καχυποψία, ψευδαισθήσεις & ψυχοκινητική ανησυχία)
• Κρίσεις ”Ε” (ψυχωσική συμπτωματολογία, ψευδαισθήσεις οπτικές, ακουστικές & απτικές, βιώμα αποπροσωποίησης-αποπραγματοποίησης)
• Νόσος Huntington (ψυχωσική συμπτωματολογία)
• Εγκεφαλική ισχαιμία (ψυχωσική συμπτωματολογία με επιθετικότητα)
• Μεταχρωματική Λευκοδυστροφία (δυσκολια συγκέντρωσης, θετικά ψυχωσικά συμπτώματα & διαταραχές δομής σκέψης)
• Τοξίκωση από ουσίες (ψυχωσική συμπτωματολογία από κοκαίνη, φαινκυκλιδίνη)
• Λοιμώξεις του ΚΝΣ (ερπητική εγκεφαλίτιδα)
• ΣΕΛ (διαταραχές προσανατολισμού, απώλεια μνήμης & ψυχωσική συμπτωματολογία)

2. Σχιζοφρενικόμορφη διαταραχή
3. Βραχεία ψυχωσική διαταραχή (Συμπτώματα < 1 μήνα)
4. Διαταραχές του συναισθήματος
5. Σχιζοσυναισθηματική διαταραχή
6. Παραληρητική διαταραχή
7. Διαταραχές προσωπικότητας
8. Διαταραχή Προσποίησης/Υπόκριση
9. ΔΑΔ (Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος)
10. Νοητική υστέρηση
11. Κοινές πεποιθήσεις πολιτισμικών ομάδων

Πορεία και πρόγνωση :

• 40% πιθανότητα υποτροπής με Φ.Α. μέσα σε 2ετία.
• 80% πιθανότητα υποτροπής άνευ Φ.Α. μέσα σε 2ετία.
• 30-40% απόπειρα αυτοκαταστροφής
• 10% αυτοκτονούν
• Οι γυναίκες έχουν καλύτερη πρόγνωση από τους άνδρες
• Το ενδεχόμενο εκδήλωσης βίας είναι αυξημένο σε ασθενείς οι οποίοι δεν λαμβάνουν Φ.Α.
• Ο κίνδυνος αιφνίδιου θανάτου είναι αυξημένος από παθολογικά αίτια ενώ το προσδόκιμο ζωής είναι μικρότερο από το αντίστοιχο του γενικού πληθυσμού.
• 1/3 των ασθενών ζουν μια σχετικά φυσιολογική ζωή, 1/3 συνεχίζουν να έχουν σημαντικά συμπτώματα αλλά είναι σε θέση να λειτουργούν με υποστηρικτικό περιβάλλον & 1/3 εμφανίζουν υπολειμματική διάθεση με συχνές νοσηλείες και ιδρυματικού τύπου νοσηλείες.

Θεραπεία :

1. Φαρμακευτική αγωγή με FGA’s & SGA’s.
2. Χορήγηση ΒΖΔ αλλά κυρίως Λοραζεπάμης.
3. ΟΧΙ Fluoxetine, Fluvoxamine, Paroxetine + Αντιψυχωσικά και ιδιαιτέρως με Κλοζαπίνη.
4. ECT (σε οξεία φάση και σε κατατονική σχιζοφρένεια)
5. Γνωσιακή ψυχοθεραπεία (βοηθά στην καλύτερη συμμόρφωση με την Φ.Α.)
6. Οικογενειακή ψυχοθεραπεία (μείωση των υποτροπών)
7. Ψυχοκοινωνική αποκατάσταση (ενεργοποίηση στην κοινωνία)
8. Ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία (δεν βοηθάει)