ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ – ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ
********Προμετωπιαίος Φλοιός*********
- Δυσκολία εστίασης της προσοχής (απροσεξία)
α. Ταχεία εξάντληση προσοχής άνευ παρεμβολής εξωγενών ερεθισμάτων.
β. Κυρίως σε Άνοιες.
- Διάσπαση της προσοχής
α. Διαρκής μετατόπιση προσοχής χωρίς εμφάνιση νέων σημαντικών ερεθισμάτων και άνευ ολοκλήρωσης του προηγούμενου στόχου.
β. Κυρίως σε Υπερθυμικές καταστάσεις.
- Καθήλωση της προσοχής
α. Δυσκολία μετατόπισης της προσοχής έστω και υπό συνθήκες πίεσης.
β. Κυρίως σε Σχιζοφρένεια και Κατάθλιψη.
- Συρρίκνωση της προσοχής
α. Περιορισμός του πεδίου της προσοχής με εστιασμό σε συγκεκριμένα πεδία του περιβάλλοντος που συσχετίζονται με το περιεχόμενο της σκέψης και τους φόβους του ασθενούς.
β. Κυρίως σε ΙΔΨ διαταραχή και Παρανοειδής ψύχωση.
- Επιλεκτική απροσεξία
α. Αποφυγή προσοχής από δυσάρεστα & αγχογόνα ερεθίσματα.
β. Κυρίως σε Σωματόμορφες διαταραχές και Διαταραχές Προσωπικότητας.
Σε Άνοιες : α. Νόσος Parkinson (απώλεια ντοπαμινεργικών νευρώνων σε μέλαινα ουσία και σε βασικά γάγγλια με επακόλουθη μείωση της DA στα βασικά γάγγλια).
β. Νόσος Huntington (ατροφία ραβδωτού συστήματος με επέκταση στους πυρήνες του θαλάμου & την παρεγκεφαλίδα).
Σε ΙΔΨ Διαταραχή : Αυξημένη δραστηριότητα σε κογχομετωπιαίο φλοιό και κερκοφόρο πυρήνα.
Σε ΔΕΠΥ : Εμπλοκή μετωπιαίου φλοιού και ραβδωτού σώματος & υποδραστηριότητα μεσομεταιχμιακού ντοπαμινεργικού συστήματος.
Σε Σχιζοφρένεια : Σημαντική διαταραχή στην επιλογή πληροφοριών καθώς στην εστίαση και την μετακίνηση της προσοχής σύμφωνα με τις περιβαλλοντολογικές αλλαγές. Δυσλειτουργία σε Ιππόκαμπο, ενδορινικό φλοιό, έλικα του προσαγωγίου, μείωση όγκου φαιάς ουσίας & υποδραστηριότητα του μεσομεταιχμιακού DA συστήματος.
Σε Κατάθλιψη : Σημαντικά γνωσιακά ελλείμματα συνεισφέρουν στην μειωμένη λειτουργικότητα των ατόμων. Τα ελλείμματα αυτά περιλαμβάνουν δυσλειτουργίες σε μνήμη και προσοχή. Η μειωμένη συγκέντρωση αποτελεί γνωσιακό κριτήριο της διάγνωσης κατάθλιψης. Παρατηρείται επίσης έλλειμμα στην παρατεταμένη εστίαση της προσοχής.
ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ
********Απαραίτητη η ενεργός μνήμη*********
Α. Αισθητηριακές στρεβλώσεις : 1. Ένταση και ποιότητα του αντιληπτικού βιώματος (υπερακουσία, υποακουσία, μικροψία, μακροψία, δυσμεγαλοψία)
- Στο σύνοδο αντίληψης συναίσθημα
- Διάσπαση της αντίληψης (συναντάται στην σχιζοφρένεια με αδυναμία 2 και περισσοτέρων περιβαλλοντικών ερεθισμάτων).
Β. Ψευδείς αντιλήψεις : 1. Παραισθήσεις
- Ψευδαισθήσεις
- Ψευδο-ψευδαισθήσεις
Ανάλυση των άνωθεν
↓
- – Απαρτιωτικές
– Συναισθηματικές
– Παρειδώλια (οπτικά ή ακουστικά βιώματα)
- – Ακουστικές : i) Στοιχειώδεις ψευδαισθήσεις
- ii) Λεκτικές ψευδαισθήσεις
– Οπτικές : i) Ασχημάτιστες ψευδαισθήσεις
- ii) Σχηματισμένες ψευδαισθήσεις
Παρατηρούνται σε διάφορες νόσους όπως : Επιληψία κροταφικού λοβού
Όγκοι ινιακού λοβού
Διαταραχές μεταβολισμού
Άνοιες
Κατάχρηση πτητικών ουσιών/LSD/κάνναβης
Σύνδρομο Charles – Bonnet
– Οσφρητικές ψευδαισθήσεις
– Γευστικές ψευδαισθήσεις (ΜΚΔ, ΧΨΣ, κροταφική επιληψία, Λίθιο, Διλσουφιράμη)
– Σωματικές ψευδαισθήσεις : i) Αιθουσαίες ψευδαισθήσεις
- ii) Κιναισθητικές ψευδαισθήσεις
– Απτικές ψευδαισθήσεις : i) Υγρικές ψευδαισθήσεις
- ii) Θερμικές ψευδαισθήσεις
iii) Ερπυστικών κινήσεων ζωυφίων
- Ψευδο-ψευδαισθήσεις → Μετά τον τερματισμό του ψευδαισθησιακού επεισοδίου, ο ασθενής παύει να το πιστεύει. Στις ψευδοψευδαισθήσεις δεν υφίσταται ερέθισμα.
Παρατηρούνται σε διάφορες νόσους όπως : κρίσεις επιληψίας, άγχος, κατάργηση σταδίου REM.
ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ
*****Κροταφικός λοβός, Ιππόκαμπος, Θάλαμος, Αμυγδαλή*****
Η έκδηλη μνήμη ορίζεται ως η ενεργός μνήμη.
- Συνειδητή συμμετοχή του ατόμου
- Απαραίτητοι σχηματισμοί είναι ο Κροταφικός λοβός και οι πυρήνες του Διεγκέφαλου.
Η άδηλη μνήμη ορίζεται ως η αντανακλαστική μνήμη.
- Τελειοποιείται μέσω επαναλαμβανόμενων κλασσικών συσχετίσεων.
- Περιλαμβάνει Παβλοβιανούς συνειρμικούς μηχανισμούς.
- Άνευ συνειδητής συμμετοχής του ατόμου.
- Η Βραχεία μνήμη (προσωρινή) η οποία είναι η ενεργός μνήμη, λαμβάνει μέσω ακουστικού κωδικού (ο οποίος είναι περιορισμένης χωρητικότητας 7±2 αντικείμενα).
- Η Μακράς διάρκειας μνήμη την οποία συναντάμε σε έσω κροταφικό λοβό, ιππόκαμπο, αμυγδαλή, διεγκέφαλο, υποθάλαμο & μαστία → Νόημα των προς αποθήκευση αντικειμένων, εγχάραξη πληροφοριών, άνευ ορίων χωρητικότητα και επίσης διαχωρίζεται σε έκδηλη και άδηλη μνήμη.
Η ενεργός μνήμη βρίσκεται στον προμετωπιαίο φλοιό.
Η προδρομική αμνησία παρατηρείται μετά από θλάση και εγκεφαλικούς τραυματισμούς.
ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΚΑΙ ΟΜΙΛΙΑΣ
***** Προμετωπιαίος φλοιός, περιοχές Broca & Wernicke*****
Α. Διαταραχές σκέψης και ομιλίας στην Παιδοψυχιατρική
- Διαταραχές επικοινωνίας
- Εκφραστικές και προσληπτικές διαταραχές επικοινωνίας
- Βλάβη αυθόρμητης χρήσης της γλώσσας
- Φωνολογική διαταραχή και Βατταρισμός
- Εσφαλμένη χρήση φωνημάτων, παράλειψη ή και αντικατάσταση.
- Σε Βατταρισμό το άνωθεν + επαναλήψεις επιτονισμού και επιφωνήματα σε εκφερόμενο προφορικό λόγο + περιφράσεις.
- Διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές
- Λεκτικές στερεοτυπίες, ασύνηθες λεξιλόγιο, απροθυμία συνομιλίας.
- ΔΕΠΥ
- Υψηλόφωνη ομιλία, με συχνές αλλαγές θέματος.
Β. Διαταραχές σκέψης και ομιλίας σε ενήλικες
- Ψυχωσικές Διαταραχές
- Αλλόκοτες ιδέες, ανακοπές σκέψης, συναισθηματική επιπέδωση κ.α.
- Διαταραχές περιεχομένου σε ψυχωσικές διαταραχές
- Παραληρητικές ιδέες (ανέφερε τύπους).
- Αυξημένη ντοπαμίνη σε ραβδωτό σώμα.
- Σύνδρομο Capgrass (σύνδρομο σωσία).
- Διαταραχές οργάνωσης και αλληλουχίας σκέψης και ομιλίας σε ψυχωσικές διαταραχές
- Ανακοπές σκέψης/ομιλίας
- Εκτροχιασμός σκέψης/ομιλίας
- Ασυναρτησία σκέψης/ομιλίας
- Διαταραχές σκέψης και ομιλίας σε αγχώδης διαταραχές
- Διαταραχές σκέψης και ομιλίας σε διαταραχές διάθεσης
- Διαταραχές οργάνωσης & ροής σε ΜΚΔ.
- Διαταραχές Περιεχομένου σκέψης σε ΜΚΔ.
- Διαταραχές οργάνωσης & ροής σε Μανιακό επεισόδιο.
- Διαταραχές περιεχόμενου σκέψης σε Μανιακό επεισόδιο.
- Διαταραχές σκέψης και ομιλίας σε νοητικές διαταραχές
- Συγχυτικό σύνδρομο (βωβότητα)
- Άνοια (ασαφής, πτωχός λόγος, αφασία, ηχωλαλία)
ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣΗΣ – ΨΥΧΟΚΙΝΗΤΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ
Ποσοτικές διαταραχές : – Ακινησία – Αβουλία
– Υποκινησία – Υποβουλησία
– Υπερκινησία – Υπερβουλησία
Ποιοτικές διαταραχές : – Παρακινησίες – Υποβολιμότητα (αρνητισμός)
– Εναντίωση
Εμβροντησία ορίζεται η κλινική εικόνα πλήρους ακινησίας και αλαλίας.
ΥΠΟΚΙΝΗΣΙΑ
- Ορίζεται ως η ελαττωμένη κινητική και γνωσιακή δραστηριότητα, όπως αυτή εκφράζεται από την κίνηση και την ομιλία, κυμαίνεται από ψυχοκινητική επιβράδυνση έως ψυχοκινητική αναστολή και εμβροντησία.
- Χαρακτηρίζεται από μειωμένη ροή σκέψης, ρυθμού ομιλίας και μειωμένη ενεργητικότητα.
- Συναντάται στην Σχιζοφρένεια, ΜΚΔ, Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή παρατηρείται αβουλία και υποβουλησία → μειωμένη παρόρμηση προς σκέψη και δράση.
ΥΠΕΡΚΙΝΗΣΙΕΣ
- Κινητική υπερδραστηριότητα (Σε μανιακό επεισόδιο, υπομανία, ουσίες)
- Ψυχοκινητική ανησυχία (Σε Σχιζοφρένεια, ΜΚΔ, μανιακό επεισόδιο, άγχος, ουσίες, ντελίριο).
- Ψυχοκινητική διέγερση (Σε Σχιζοφρένεια, μανιακό επεισόδιο, ντελίριο).
ΠΑΡΑΚΙΝΗΣΙΕΣ
Οι παρακινησίες είναι παράδοξες κινητικές εκδηλώσεις και σχετίζονται με την κατατονία.
Παρακινησίες παρατηρούνται σε Σχιζοφρένεια, μανιακό επεισόδιο & ΜΚΔ.
Κλινική εικόνα : – Προσήλωση βλέμματος – Ακαμψία
– Εμμονή στάσης του σώματος (καταληψία) – Αρνητισμός
– Μορφασμοί – Κηρώδης ευκαμψία
– Ηχωπραξία/ Ηχολαλία – Απόσυρση
– Λεκτικός μηρυκασμός – Παρορμητικότητα
– Στερεοτυπία – Αυτόματη υπακοή
– Ιδιοτροπισμοί/Μανιερισμοί – Συμπόρευση
– Εναντίωση – Αμφιρρέπεια
– Αντανακλαστικό δραγμού – Επιθετική ετοιμότητα
– Λεκτική/κινητική εμμονή
- Αστασία και αβαδισία (σε διαταραχή μετατροπής, αγχώδεις διαταραχές).
Καταναγκασμοί σε : – Τριχοτιλλομανία
– Κλεπτομανία
– Διψομανία
– Σατυρίαση
– Νυμφομανία
Τικ
Υπνοβασία
ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ
- Το συναίσθημα είναι μια οργανωμένη ψυχολογική και σωματική αντίδραση που συμβαίνει όταν η σχέση του ατόμου με το περιβάλλον μεταβάλλεται.
- Συναισθήματα ορίζονται οι απαντήσεις σε εξωτερικά ερεθίσματα και εσωτερικές νοητικές αντιπροσωπεύσεις οι οποίες :
- Περιλαμβάνουν μεταβολές σε ένα πλήθος απαντητικών συστημάτων.
- Είναι διακριτά από την διάθεση.
- Μπορεί να είναι μαθημένες απαντήσεις σε ερεθίσματα με συγκινησιακές ιδιότητες ή να είναι μαθημένες απαντήσεις σε ερεθίσματα με επίκτητες συναισθηματικές τιμές.
- Πολλαπλοί τύποι αξιολογικών διαδικασιών.
- Εξαρτώνται από πολλά νευρωνικά κυκλώματα.
- Πρωτογενή συναισθήματα θεωρούνται : – Ευτυχία/χαρά
– Λύπη
– Φόβος
– Οργή
– Έκπληξη
– Αηδία
- Τα συναισθήματα έχουν βραχεία διάρκεια ενώ οι συναισθηματικές διαθέσεις διαρκούν περισσότερο.
Θεωρίες αναφορικά με την γένεση των συναισθημάτων
- Η θεωρία των James & Lange (1887) υποστηρίζει ότι ο εγκέφαλος ερμηνεύει την σωματική μεταβολή και έπειτα παράγει την συναισθηματική εμπειρία.
- Η θεωρία των Canon & Bard (1927) υποστηρίζει ότι ο θάλαμος αναμεταδίδει σύγχρονη είδηση τόσο στο μεταιχμιακό σύστημα εγρήγορσης όσο και στον φλοιό.
- Η γνωσιακή θεωρία των Schachter & Singer (1962) υποστηρίζει ότι τα συναισθήματα είναι παράγωγα γνωσιακών διεργασιών, που ερμηνεύουν την σημασία ερεθισμάτων στο εκάστοτε πλαίσιο του ατόμου.
- Η θεωρία των αντιθετικών διεργασιών των Solomon & Corbit (1974) υποστηρίζει ότι όταν βιώνεται ένα συναίσθημα, το αντίθετο του καταστέλλεται.
Η νευροβιολογική προοπτική του συναισθήματος
- Το μεταιχμιακό σύστημα υπηρετεί την ικανότητα του ατόμου να επιδεικνύει ενδιαφέρον και φροντίδα για τον άλλον (αγάπη), ικανότητα για παιχνίδι (χαρά), κλάμα εξαιτίας χωρισμού (έλλειψη εμπιστοσύνης).
- Η αμυγδαλή υπηρετεί κυρίως τον φόβο και την οργή.
- Ο υποθάλαμος είναι ο σχηματισμός ο οποίος ελέγχει τις σπλαχνικές λειτουργίες (καρδιακή/αναπνευστική συχνότητα) κατά την διάρκεια μαχητικότητας ή φυγής.
- Το διάφραγμα καταστέλλει τις αρνητικές συναισθηματικές καταστάσεις (συναίσθημα ευχαρίστησης & σπλαχνικές μεταβολές).
- Το πρόσθιο προσαγώγιο συμμετέχει σε ζητήματα ”πλησιάσματος” ή ”αποφυγής” αναφορικά με τους συναισθηματικούς δεσμούς.
- Ο μετωπιαίος λοβός λειτουργεί ως τροχοπέδη για την αμυγδαλή.
- Η νήσος όπως και το πρόσθιο προσαγώγιο ενεργοποιούνται κατά την βίωση θετικών συναισθημάτων (ευθυμία, ενσυναίσθηση).
Το συναίσθημα και ο ρόλος των νευροδιαβιβαστικών συστημάτων
- Χολινεργικό σύστημα : Συνδέεται με την αύξηση του μεγέθους του πεδίου του συναισθηματικού ερεθισμού που μπορεί να τύχει προσοχής όπως και με την αύξηση της ανάκλησης συναισθηματικών πληροφοριών από την μνήμη μακράς διαρκείας.
- Νοραδρενεργικό σύστημα : Συμβάλλει στην μετάθεση της προσοχής από ερεθίσματα του εσωτερικού περιβάλλοντος σε ερεθίσματα εξωτερικού περιβάλλοντος.
- Ντοπαμινεργικό σύστημα : Εμπλέκεται στους μηχανισμούς που υπηρετούν την σχέση του οργανισμού με το δίπολο ”σήμα-θόρυβος”.
- Σεροτονινεργικό σύστημα : Παίζει ανασταλτικό ρόλο σχετικά με τις δραστηριότητες των άλλων νευρομεταβιβαστικών συστημάτων.
- Ισταμινεργικό σύστημα : Αυξάνει την εγρήγορση και έμμεσα επηρρεάζει τους μηχανισμούς των συναισθημάτων.
- Προσωδία ορίζεται ο λόγος ο οποίος δίνει πληροφορίες για τα συναισθήματα μέσω του τόνου της φωνής και σχετίζεται με το ΔΕ ημισφαίριο.
- Σε βλάβη του ΔΕ ημισφαιρίου, είναι σχετικά επιπεδωμένο το συναίσθημα και η απουσία τόνου στην ομιλία που παρατηρείται, έχει ονομασθεί απροσωδία.
Μεταβλητές για την ρύθμιση του συναισθήματος
- Προσωπικότητα (εξωστρεφείς/εσωστρεφείς)
- Stress (έκθεση σε stress οδηγεί σε αρνητικά συναισθήματα και κατάθλιψη)
- Κοινωνική συναλλαγή (επηρεάζουν θετικά την συναισθηματική κατάσταση)
- Ύπνος (ποιότητα του ύπνου επιδρά θετικά ενώ η στέρηση του αρνητικά)
- Άσκηση (θετική επίδραση)
- Ηλικία (όσο αυξάνεται η ηλικία τόσο πιο ευνοϊκή διαχείριση συναισθημάτων)
- Φύλο (οι γυναίκες είναι συνεπέστερες στα συναισθήματα και την έκφραση τους από τους άνδρες & μηρυκάζουν σκέψεις που οδηγούν σε κατάθλιψη ενώ οι άνδρες μηρυκάζουν σκέψεις θυμού που οδηγούν σε οργή)
ΣΥΝΔΡΟΜΑ
Σύνδρομο Gerstmann : Βλάβη επικρατούντος λοβού αλλά ιδιαίτερα της ΑΡ γωνιώδης έλικας κατά το οποίο ο ασθενής δεν μπορεί να γράψει (αγραφία), δυσκολεύεται στην μέτρηση (αναριθμησία), δακτυλική αγνωσία & σύγχυση ΔΕ-ΑΡ.
Σύνδρομο Anton : Βλάβη στον ινιακό λοβό οπού υπάρχει απόφραξη των 2 οπίσθιων εγκεφαλικών αρτηριών με βλάβη και των 2 ινιακών λοβών και στα 2 ημισφαίρια, οπού ο ασθενής έχει τύφλωση (φλοιώδη τύφλωση) αλλά αρνείται την ύπαρξη του.
Σύνδρομο Balint : Αδυναμία αντίληψης περισσότερων του ενός οπτικών ερεθισμάτων ταυτόχρονα. Η αντιληπτική οπτική αγνωσία εμφανίζεται ως ανικανότητα σύνθεσης του οπτικού υλικού.
Βλάβη βρεγματικού – ινιακού λοβού.
Σύνδρομο Charles – Bonnett : Το άτομο βιώνει σύνθετες οπτικές ψευδαισθήσεις, η παρουσία των οποίων συνδέεται με μείωση της οπτικής οξύτητας χωρίς ανιχνεύσιμη άλλη ψυχοπαθολογία ή διαταραχές του επιπέδου συνείδησης.
Σύνδρομο Capgrass : Οι ασθενείς πιστεύουν ότι κάποιο άτομο οικείο έχει αντικατασταθεί από άλλο πανομοιότυπο φυσιογνωμικά άτομο αλλά διαφορετικό συναισθηματικά.
Σύνδρομο Freggoli : Ο ασθενής γνωρίζει γνωστά του άτομα σε πρόσωπα αγνώστων.
Σύνδρομο Cotard : Ο ασθενής εκφράζει υποχονδριακές παραληρητικές ιδέες απώλειας ή καταστροφής ζωτικών οργάνων του, όπως καρδιά, πνεύμονες & κοιλιακά σπλάχνα.
Σύνδρομο Ganser : Ο ασθενής δίνει κατά προσέγγιση απαντήσεις σε ερωτήσεις (πχ 2+2=5), ή φεύγει εκτός θέματος. Συνυπάρχουν άλλα συμπτώματα όπως αμνησία, αντιληπτικές διαταραχές, φυγή, αποπροσανατολισμός, συμπτώματα μετατροπής.
Συναντάται στην Αποσυνδετική Διαταραχή NOS.
Σύνδρομο Heller : Φυσιολογική ανάπτυξη στον κοινωνικό τομέα και την επικοινωνία, την γλώσσα και το παιχνίδι, έως την ηλικία των 2 ετών και έναρξη μειωμένων δεξιοτήτων συνήθως μετά το 3 & 4 έτος ηλικίας, με τελική εικόνα που μοιάζει με τον τυπικό αυτισμό με κάποιου βαθμού νοητική υστέρηση
Συναντάται στην Διαταραχή Αποδιοργανωτικής παιδικής ηλικίας.
Σύνδρομο Landau – Kleffner : Επίκτητη αφασία παιδικής ηλικίας.
Σύνδρομο Fahr : Σπάνια κληρονομική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από αποτιτάνωση μέσω εναπόθεσης ασβεστίου και καταστροφή των βασικών γαγγλίων.
Σύνδρομο Cushing : Η αυξημένη παραγωγή κορτιζόνης από όγκο ή υπερπλασία του φλοιού των επινεφριδίων, προκαλεί δευτεροπαθή διαταραχή της διάθεσης, ένα σύνδρομο κατάθλιψης σημαντικής βαρύτητας με ψυχοκινητική ανησυχία, η οποία συχνά οδηγεί σε αυτοκτονία. Συνυπάρχει δυσχέρεια συγκέντρωσης/μνημονικά ελλείμματα. Σχιζοφρενικόμορφη συμπτωματολογία (σε μικρό αριθμό ασθενών).
Σύνδρομο Sjogren : Συστηματική αυτοάνοση διαταραχή που προσβάλλει τους εξωκρινείς αδένες με κλινική εικόνα ξηρότητας των οφθαλμών, ξηρότητας του στόματος και των ανώτερων αναπνευστικών οδών όπως και των ουρογεννητικών οδών. Η εμπλοκή του ΚΝΣ δεν είναι υψηλή. Περιλαμβάνει νευρολογική συμπτωματολογία, συναισθηματική διαταραχή & νοητική έκπτωση.
Σύνδρομο Καταστροφής : Η πλειονότητα των πληγέντων μετά από καταστροφή, παρουσιάζει μειωμένες γνωστικές ικανότητες, απάθεια, ένα είδος συναισθηματικού ”μουδιάσματος”, επιβράδυνση στην λειτουργικότητα και την ανάπτυξη ”οξείας διαταραχής stress”.
Σύνδρομο Υπεραερισμού : Χαρακτηρίζεται από ταχείες και βαθιές εισπνοές, αιμωδίες στα άκρα και γύρω από το στόμα, ταχυκαρδία, συσπάσεις των χεριών και καμιά φορά διαταραχές του επιπέδου συνείδησης και σπασμούς.
Συναντάται σε Κρίσεις Πανικού.