Η Προσωπικότητα ορίζεται ως το σταθερό πρότυπο εσωτερικών βιωμάτων το οποίο καθορίζει τον τρόπο που το άτομο αντιλαμβάνεται, σκέφτεται και συμπεριφέρεται προς άλλους και σχετίζεται με τον εαυτό του.

Η Διαταραχή Προσωπικότητας ορίζεται ως προσωπικότητα με σημαντική απόκλιση από το πολιτισμικό αναμενόμενο για το άτομο, ιδιαίτερα μάλιστα όταν βρίσκεται σε δυσαρμονία ή και σαφή αντίθεση από άλλα άτομα.

  • Για να τεθεί διάγνωση :

i) Γνωστικές λειτουργίες

ii) Διαπροσωπικές σχέσεις

iii) Παρορμητικότητα (ένταση και δυνατότητα ελέγχων τους)

iv) Συναισθήματα (εύρος, ένταση, διακύμανση)

  • Η έναρξη γίνεται στην αρχή της ενήλικης ζωής με εξαίρεση την αντικοινωνική ΔΠ που έχει έναρξη στην ηλικία των 15 ετών.

Επιπτώσεις ΔΠ :

– Υψηλή συχνότητα αυτοκτονιών αποπειρών αυτοκαταστροφής, βίαιων

συμπεριφορών και αυτοτραυματισμών (77% απόπειρα αυτοκαταστροφής).

– Υψηλή συχνότητα συνόσσησης με ψυχιατρικές διαταραχές

– Χειρότερη πρόγνωση για τις συνυπάρχουσες διαταραχές

Επιπολασμός : 10-15% στον γενικό πληθυσμό

40% σε ψυχιατρικούς ασθενείς

Αιτιοπαθογένεια : – Γενετικοί παράγοντες (διαμορφώνουν το “δυναμικό” με το οποίο έρχεται στην ζωή το άτομο). Η γενετική προδιάθεση είναι εμφανέστερη σε Σχιζοειδική, Παρανοειδή & Σχιζότυπη διαταραχή προσωπικότητας.

– Πρώιμες αναπτυξιακές διαταραχές (τραυματικά γεγονότα βρεφικής & παιδικής ηλικίας όπως αποχωρισμός, γονεϊκός θάνατος, χαοτικό οικογενειακό περιβάλλον)

– Πρόσφατες τραυματικές εμπειρίες (ρόλο και εκλυτικού αιτίου)

Τρόπος ταξινόμησης : i) Κατηγορικός (κατά DSM-IV)

ii) Διαστατικός (OCEAN) (Διαστάσεις Διπολικού Φάσματος)

iii)Ψυχαναλυτικός (αφορά την ασυνείδητη λειτουργία της προσωπικότητας και διαχωρίζεται σε Νευρωσική, Οριακή & Ψυχωσική).

  1. Παρανοειδής Διαταραχή Προσωπικότητας :

Χαρακτηρίζεται από δυσφορία λόγω συνεχούς και γενικευμένης καχυποψίας για τους άλλους και τα κίνητρα τους.

  • Ο ασθενής είναι απρόθυμος να εκμυστηρευτεί προσωπικά ζητήματα και προσωπικές πληροφορίες.
  • Ο ασθενής είναι ευαίσθητος στην κριτική και την γνώμη των άλλων.
  • Είναι συναισθηματικά ρηχός και κάνει μικρής διάρκειας σχέσεις.
  • Παρουσιάζει παρανοειδή τρόπο σκέψης και ενίοτε λεκτική επιθετικότητα και ευερεθιστότητα.

Ψυχαναλυτικά : Αρχαϊκοί μηχανισμοί δράσης (υπάρχει σχάση & διάσπαση των ερεθισμάτων και προβολή στους άλλους των δικών του επιθετικών – δυσάρεστων συναισθημάτων). Τα άνωθεν οδηγούν στην ενήλικη ζωή στον Παρανοειδή τρόπο σκέψης.

Διαφορική Διάγνωση :

i) Κατάθλιψη με ψυχωσική συμπτωματολογία

ii) Παρανοειδής σχιζοφρένεια

iii) Παραληρητική διαταραχή

Περίοδοι με επίμονα ψυχωσικά συμπτώματα

Τα i & ii εμπεριέχουν παραληρητικές ιδέες και διαταραχές στην αντίληψη (ψευδαισθήσεις), συμπτώματα τα οποία δεν υπάρχουν στην Παρανοειδής ΔΠ.

Πρέπει να λαμβάνονται επίσης κατά την ψυχιατρική εκτίμηση και εξωτερικοί παράγοντες όπως :

  • Μετανάστευση
  • Μειονότητες
  • Θρησκεία
  1. Σχιζοειδής Διαταραχή Προσωπικότητας :

Χαρακτηρίζεται από διάχυτο πρότυπο αποσύνδεσης από κοινωνικές σχέσεις και περιορισμένο εύρος συναισθηματικής έκφρασης.

  • Ο ασθενής παρουσιάζει συναισθηματική ψυχρότητα ακόμα και σε μέλη της οικογένειας του.
  • Δεν δημιουργεί στενές διαπροσωπικές σχέσεις.
  • Επιπεδωμένη συναισθηματικότητα, μειωμένη σεξουαλική διάθεση και μοναχική δραστηριότητα τον χαρακτηρίζουν ως άτομο.
  • Παίρνει ευχαρίστηση από ελάχιστες ή και καθόλου δραστηριότητες τις οποίες διαλέγει να είναι μοναχικές.
  • Δεν ενδιαφέρεται για τις σεξουαλικές σχέσεις με άλλους ή ενδιαφέρεται ελάχιστα.
  • Άνευ ψευδαισθήσεων και παραληρητικών ιδεών.
  • Τα άτομα με Σχιζοειδής ΔΠ παρουσιάζουν χαμηλό προφίλ.
  • Έχουν καλή λειτουργικότητα και πιθανά επιτυχημένη καριέρα σε μοναχικές κυρίως εργασίες.
  1. Σχιζότυπη Διαταραχή Προσωπικότητας :

Χαρακτηρίζεται από συνεχές και γενικευμένο πρότυπο κοινωνικών και διαπροσωπικών ελλειμμάτων.

  • Το άτομο παρουσιάζει έντονη δυσφορία, μειωμένη ικανότητα στενών σχέσεων, με γνωσιακές διαστρεβλώσεις και σωματικές παραισθήσεις.
  • Επίσης, παρουσιάζει παράδοξες πεποιθήσεις, μαγική σκέψη και εκκεντρικότητα στην εμφάνιση του.
  • Έλλειψη επίμονων ψυχωσικών συμπτωμάτων βοηθάει την διαφορική διάγνωση.
  • Η Σχιζότυπη ΔΠ μπορεί να συνυπάρχει με Οριακή ΔΠ.
  • Για την διάγνωση να λαμβάνεται υπόψιν το πολιτιστικό περιβάλλον του ατόμου.

Διαφορική Διάγνωση :

i) Κατάθλιψη με ψυχωσική συμπτωματολογία

ii) Παρανοειδής σχιζοφρένεια

Περίοδοι με επίμονα ψυχωσικά συμπτώματα

iii) Παραληρητική διαταραχή

 

  1. Αντικοινωνική Διαταραχή Προσωπικότητας :

Χαρακτηρίζεται από αδιαφορία για τα δικαιώματα των άλλων όπως και παραβίαση τους, μη ακολούθηση κανόνων αποδεκτής κοινωνικής συμπεριφοράς και νόμων, εξαπάτηση άλλων για κάποιο προσωπικό όφελος με αποτέλεσμα να έχουν προβλήματα με τον νόμο.

  • Ο ασθενής είναι παρορμητικός, ευερέθιστος & ασυνεπής.
  • Αξιολογεί ιδιαίτερα την δύναμη και τον πλούτο.

Ψυχαναλυτικά : Αδυναμία ανάπτυξης του Υπερεγώ με αποτέλεσμα την έλλειψη ενοχών και την αντιμετώπιση με πλήρης αδιαφορία.

  • Πολλές φορές είναι αποτέλεσμα σωματικής κακοποίησης από αντικοινωνικούς γονείς.
  • Είναι σύνηθες η εξάρτηση από ουσίες και αλκοόλ.

Διαφορική Διάγνωση :

i) Επιληψία κροταφικού λοβού

ii) Βλάβες μετωπιαίου λοβού

iii) Σχιζοφρένεια

v) Μανιακό επεισόδιο

iv) Νοητική υστέρηση

5.Οριακή Διαταραχή Προσωπικότητας :

Χαρακτηρίζεται από διαχρονικά σταθερό πρότυπο αστάθειας που αφορά στην εικόνα εαυτού, συναισθημάτων, συμπεριφοράς και διαπροσωπικών σχέσεων.

Η Παρορμητικότητα είναι ένα χαρακτηριστικό της Οριακής ΔΠ που σχετίζεται με την αυτοκτονική συμπεριφορά. Επίσης ένα άλλο χαρακτηριστικό είναι συναισθηματική αστάθεια η οποία προκαλεί στον ασθενή μεταβολές της διάθεσης όπως κατάθλιψη, άγχος, ανησυχία, ευερεθιστότητα, πανικό, δυσφορία και απόγνωση.

Χαρακτηριστικά : – Αποφυγή εγκατάλειψης (πραγματική ή φαντασιωσική)

– Αυτοκτονική & αυτοακρωτηριαστική συμπεριφορά

– Χρόνιο αίσθημα κενού – ματαιότητας – οργής.

  • 50 – 85% απόπειρα αυτοκαταστροφής (τουλάχιστον 1 φορά).
  • 8-10% θνητότητα από αυτοκτονία.
  • 50-80% αυτοτραυματική συμπεριφορά (40% πάνω από 50 φορές).
  • Προϋπάρχουσα σεξουαλική/σωματική κακοποίηση, παραμέληση και πρώιμη απώλεια.

Ψυχαναλυτικά : Τα ψυχοτραυματικά γεγονότα της παιδικής ηλικίας ευνοούν την επιθετικότητα και την δημιουργία αρνητικών αναπαραστάσεων εαυτού αλλά και αντικειμένου, οι οποίες στην συνέχεια εσωτερικεύονται και επηρρεάζουν τον ψυχικό κόσμο του ατόμου. Οι αρχαικοί μηχανισμοί άμυνας προεξάρχουν και οι οποίοι δεν εξελίσσονται σε πιο ώριμους.

  • Έντονη παρορμητικότητα η οποία εν δυνάμει είναι αυτοβλαπτική (sex, οδήγηση, ουσίες, θυμός).
  • Συναισθηματική αστάθεια και Παρορμητικότητα οδηγούν σε αυτοκαταστροφική συμπεριφορά.
  • Συνόσσηση με διαταραχές διάθεσης (δύσκολη διαφοροδιάγνωση)
  1. Ιστριονική Διαταραχή Προσωπικότητας :

Χαρακτηρίζεται από διάχυτο πρότυπο υπέρμετρης συναισθηματικότητας, έντονη ανάγκη προσοχής μέσω της εξωτερικής εμφάνισης και του τρόπου συμπεριφοράς του ατόμου.

  • Σεξουαλικά αποπλανητική και προκλητική συμπεριφορά.
  • Απωθητική σεξουαλική συμπεριφορά (απρόσφορη και ακατέργαστη)
  • Όταν δεν αποτελεί το επίκεντρο του ενδιαφέροντος, το άτομο αισθάνεται δυσάρεστα, εκφράζει υπερβολικά τα συναισθήματα του, φέρεται θεατρικά και δραματοποιεί καταστάσεις.
  • Προσκολλάται σε ανθρώπους χωρίς να νοιάζεται για αυτούς ή να τους κατανοεί συναισθηματικά ενώ θεωρεί τις σχέσεις του πιο στενές απ’ότι είναι.

Διαφορική Διάγνωση :

  1. Οριακή ΔΠ
  2. Αποσυνδετικές διαταραχές Πρόκειται για επεισοδιακές, διαλείπουσες 
  3. Σύνδρομο Briquette καταστάσεις χωρίς την χρόνια πορεία της
  4. Διαταραχή μετατροπής Ιστριονικής ΔΠ
  1. Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας :

Χαρακτηρίζεται από εκτεταμένο πρότυπο μεγαλείου, είτε στην φαντασία του είτε στην συμπεριφορά του, ανάγκη για θαυμασμό και έλλειψη ενσυναίσθησης.

Διακρίνονται 2 τύποι Ναρκισσιστή κατά Gabbard :

Επιλήσμονας → α) Μεγαλειώδη αίσθηση εαυτού (είναι μοναδικός & εξαιρετικός ως άνθρωπος)

β) Απαιτεί υπερβολικό θαυμασμό (σε διαπροσωπικές σχέσεις)

γ) Εκμεταλλεύεται τους άλλους (θεωρεί ότι έχει το δικαίωμα)

δ) Στερείται συναισθηματικού βάθους (δεν μπορεί να κατανοήσει συναισθήματα είτε δικά του είτε των άλλων)

ε) Ανικανότητα για καταθλιπτικές αντιδράσεις (βασικό χαρακτηριστικό)

Υπεράγρυπνος → α) Πολύ ευαίσθητος σε αντιδράσεις των άλλων

β)Αίσθηση ντροπής και ταπείνωσης εύκολα

γ)Αποφυγή να είναι στο επίκεντρο

Ψυχαναλυτικά : Υπερίσχυση των αρχαικών μηχανισμών άμυνας όπως σχάση, διάσπαση, διάψευση, προβλητική ταύτιση, παντοδυναμία & πρωτόγονη εξιδανίκευση

  • Η αλαζονεία, η λιγότερο χαώδης ζωή, η κοινωνική προσαρμογή, η λιγότερο παρορμητικότητα & αυτοκτονικότητα οδηγούν στην Δ/Δ από την Οριακή ΔΠ.
  1. Αποφευκτική Διαταραχή Προσωπικότητας :

Χαρακτηρίζεται από γενικευμένο πρότυπο κοινωνικής αναστολής, αισθημάτων ανεπάρκειας και υπερευαισθησία στην αρνητική αξιολόγηση.

  • Το άτομο θεωρεί ότι είναι κοινωνικά αταίριαστο, όχι ελκυστικό και κατώτερο των άλλων.
  • Μοναχικός επαγγελματισμός.
  • Αποφεύγει επαγγελματικές δραστηριότητες που περιλαμβάνουν διαπροσωπικές σχέσεις εκτός αν έχει την βεβαιότητα ότι θα είναι αποδεκτό.
  • Προϋπάρχουσα εμπειρία απόρριψης (από γονείς ή φροντιστές).
  • Επιθυμούν κοινωνικές σχέσεις αλλά φοβούνται την εσωτερική ανεπάρκεια τους.
  • Διαφοροδιάγνωση από την Διαταραχή Γενικευμένου Κοινωνικού Άγχους λόγω του ότι η φοβία έχει πρώιμη έναρξη στην παιδική ηλικία και η ανικανότητα & η δυσφορία σε κοινωνικές περιστάσεις είναι εντονότερη στην Αποφευκτική ΔΠ.
  1. Εξαρτητική Διαταραχή Προσωπικότητας :

Χαρακτηρίζεται από συνεχή και γενικευμένη ανάγκη φροντίδας οπού οδηγεί στο να υποτάσσεται και να προσκολλάται στους άλλους ενώ βιώνει επίμονο και μη ρεαλιστικό φόβο εγκατάλειψης.

  • Το άτομο παρουσιάζει δυσκολία σε καθημερινές αποφάσεις και προτιμάει να παίρνουν την ευθύνη οι άλλοι.
  • Σε σενάριο εγκατάλειψης οδηγούνται σε άλλο πρόσωπο με αντίδραση υποτεγής για υποστήριξη αλλά δεν είναι εμφανώς χειριστικοί.
  • Η εξαρτητικότητα είναι χαρακτηριστικό πολλών ΔΠ όπως Οριακής, Ιστριονικής ΔΠ αλλά και άλλων ψυχιατρικών διαταραχών.
  1. Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή Προσωπικότητας :

Χαρακτηρίζεται από την συνεχή ενασχόληση με μεθοδικότητα και τελειοθηρία, και τον νοητικό και διαπροσωπικό έλεγχο εις βάρος της ευελιξίας, της αντίληψης και της αποδοτικότητας του ατόμου.

  • Το άτομο έχει υπερβολική αφοσίωση στην εργασία, ακαμψία σε θέματα ηθικής, δεν έχει διαπροσωπικές σχέσεις και αποφεύγει επίμονα την ψυχαγωγία.
  • Αναλώνεται σε λεπτομέρειες & κανόνες, την τάξη & την οργάνωση με αποτέλεσμα να χάνεται ο κύριος σκοπός της δραστηριότητας.
  • Επίσης, είναι ”τσιγκούνης” και συλλέγει διάφορα αντικείμενα αξίας και μη.

Ψυχαναλυτικά : Προσκόλληση στην Πρωκτική φάση (τιμωρητικό Εγώ που αναζητά συνεχώς την τελειότητα).

  • Παρουσιάζει πρόβλημα σε : – Αυτοεκτίμηση

– Χειρισμό του θυμού

– Επιθετικότητα

– Φόβος για ανεξέλεγκτα συναισθήματα

Διαφορική Διάγνωση :  Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή άξονα Ι (οπού υπάρχει παρουσία Ιδεοληψιών/Καταναγκασμών και λειτουργικής έκπτωσης).

——–

Θεραπεία ΔΠ: i) Ψυχοθεραπευτική

  1. ii) Φαρμακοθεραπεία (για συννόσηση με Διαταραχές άξονα Ι)

iii) Για Οριακή ΔΠ α. Ψυχοθεραπεία βασισμένη στην ψυχικοποίηση

β. Ψυχοθεραπεία επικεντρωμένη στην μεταβίβαση

γ. Θεραπεία σχημάτων

δ. Διαλεκτική συμπεριφορική

  1. iv) Ατομική/Ομαδική ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία για (5,7,9,10) : Οριακή

Εξαρτητική

Ναρκισσιστική

Ιδεοψυχαναγκαστική

  1. v) Νοσηλεία σε εξέχουσες περιπτώσεις (αυτοκτονικότητα, παρορμητικότητα)

Πρόγνωση ΔΠ : Κακή πρόγνωση (Παρανοειδής, Σχιζότυπη & Αντικοινωνική ΔΠ)

Phone: 6974644557
Fax: 2831100473
Τ.Κ. 74133
Λεωφ. Κουντουριώτη 158 & Γ. Χορτάτζη, Ρέθυμνο