• Κατά τον ύπνου REM ο μυϊκός τόνος είναι σχεδόν κατηργημένος και η αφύπνιση είναι πολύ δύσκολη.
  • Αφύπνιση, είτε προκλητή είτε αυτόματη αμέσως μετά την λήξη του ύπνου REM, συνοδεύεται από έντονη ανάμνηση ονείρων.
  • Η διαδοχή των σταδίων του ύπνου δημιουργεί συνήθως 4-6 υπνικούς κύκλους διάρκειας 90 min έκαστος.

 

4 κύριες κατηγορίες διαταραχής ύπνου σύμφωνα με ICSDR.

 

  1. Δυσύπνιες : Πρωτοπαθείς διαταραχές του ύπνου που χαρακτηρίζονται από αϋπνία ή υπέρμετρη υπνηλία κατά την ημέρα.
  2. Παραϋπνίες : Διαταραχές που εμφανίζονται κατά την διάρκεια του ύπνου και χαρακτηρίζονται από εμφάνιση ανεπιθύμητων εκδηλώσεων που παρεισφρύουν στην φυσιολογική διαδικασία του ύπνου.
  3. Διαταραχές του ύπνου που συνδέονται με ψυχιατρικές, νευρολογικές ή άλλες παθολογικές καταστάσεις.
  4. Άλλες μη προσδιοριζόμενες αλλιώς.

 

ΔΥΣΥΠΝΙΕΣ

Ορισμός : Διαταραχές που χαρακτηρίζονται από την ποιότητα, ποσότητα και την χρονική κατανομή του ύπνου μέσα στο 24ωρο.

3 ομάδες διαταραχών : 1. Ενδογενείς διαταραχές του ύπνου

  1. Εξωγενείς διαταραχές του ύπνου
  2. Διαταραχές του κιρκαδιανού 24ωρου ρυθμού του ύπνου.
  3. Αϋπνία :

Ορίζεται τόσο η ανεπαρκής ποσότητα ύπνου όσο και η κακή ποιότητα του.

Οι ασθενείς αναφέρουν : α) Καθυστέρηση επέλευσης του ύπνου

β) Πρώιμη και πρωινή αφύπνιση

γ) Δυσκολία συντήρησης του ύπνου κατά την διάρκεια της νύχτας.

  • Δυσφορία από τα παραπάνω από τους ασθενείς και για τις πιθανές μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της διαταραχής στην υγεία τους.
  • Η διάγνωση τίθεται όταν η αϋπνία εμμένει για 3 ημέρες ανά εβδομάδα για 1 μήνα.
  • 7½ hours ύπνου κατά Μ.Ο. σε γενικό πληθυσμό.

 

Πρωτοπαθής αϋπνία (η οποία σχετίζεται με ψυχοπιεστική κατάσταση που τελικά παρέρχεται αλλά η αϋπνία παραμένει και αυτονομείται) και Δευτεροπαθής αϋπνία (συχνότερη μορφή αϋπνίας)

 

Παρουσία αϋπνίας και μειωμένη λειτουργικότητα κατά την διάρκεια της ημέρας.

 

  • Έναρξη κατά την 2η – 3η Δεκαετία της ζωής και συχνότερα σε γυναίκες και μπορεί να επιπλακεί με κατάχρηση αλκοόλ, υπνωτικών & ηρεμιστικών φαρμάκων.
  • Διάγνωση τίθεται με κλίμακες/ερωτηματολόγια AIS (Athens Insomnia Scale) & Pittsburgh Sleep Quality Index.

 

Αιτίες : – Καρδιαγγειακά προβλήματα

– Αναπνευστικά προβλήματα

– Γαστρεντερολογικά προβλήματα

– Ουροποιητικά προβλήματα

– Ενδοκρινολογικά προβλήματα

– Νευρολογικά προβλήματα

– Άλλες καταστάσεις

 

Θεραπεία : α) Συνθήκες ύπνου (μέτρα υγιεινής)

β) Ψυχοθεραπευτικές μέθοδοι (γνωσιακού & συμπεριφορικού τύπου)

γ) Τεχνικές χαλάρωσης

δ) Βενζοδιαζεπίνες (ΒΖΔ) & μη Βενζοδιαζεπινούχα φάρμακα (περιορισμένος χρόνος).

 

  1. Ναρκοληψία :

H ναρκοληψία παρουσιάζει κλινική εικόνα η οποία χαρακτηρίζεται από υπέρμετρη υπνηλία, καταπληξία, υπναγωγικές ψευδαισθήσεις & υπνική παράλυση.

  • Ο επιπολασμός της ναρκοληψίας είναι 0,03-0,16% σε γενικό πληθυσμό και προσβάλλει το ίδιο και γυναίκες & άνδρες.

* Υπέρμετρη υπνηλία : Ορίζεται ως η ακατανίκητη επιθυμία για ύπνο με προσβολές κατά την    διάρκεια της ημέρας (5-20 minutes).

* Καταπληξία : Ορίζεται ως σύντομης διάρκειας επεισόδια μυϊκής αδυναμίας που οφείλονται σε εστιακή απώλεια του μυϊκού τόνου, μετά από έντονη συγκινησιακή φόρτιση που μπορούν να οδηγήσουν σε πτώση της κεφαλής ή ακόμα και πτώση στο έδαφος.

  • Το 70-80% των ασθενών με διαταραχή Ναρκοληψίας παρουσιάζει καταπληξία.

* Υπνική παράλυση : Ορίζεται ως βραχείας διάρκειας, παροδικής ή πλήρης παράλυσης κατά την μετάβαση από τον ύπνο στην εγρήγορση και αντίστροφα. Ο ασθενής παρόλη την εγρήγορση δεν μπορεί να κουνηθεί.

  • Σπάνια, μπορεί να συναντηθεί και σε φυσιολογικά άτομα.

* Υπναγωγικές Ψευδαισθήσεις : Χαρακτηρίζεται από ζωντανές οπτικές & ακουστικές ονειρικού τύπου εμπειρίες κατά την μετάβαση από την εγρήγορση στον ύπνο.

  • Η έναρξη της Ναρκοληψίας ξεκινάει πριν την ηλικία των 14 ετών (ύπουλη έναρξη) αλλά εμφανίζεται στην εφηβεία/νεανική ζωή.
  • Είναι διαταραχή του ύπνου REM.
  • Ως αιτιολογία → Ελαττωματικά επίπεδα Ορεξινών στο ΚΝΣ.

 

Διαφορική Διάγνωση :

  • Υπογλυκαιμία Αποσυνδετικού τύπου διαταραχές
  • Υποθυρεοειδισμός               Υποτασικά επεισόδια
  • Επιληψία  Παροδικά ΑΕΕ
  • Μυοτονική δυστροφία  Συγκοπτικές κρίσεις
  • Ενδοκράνιους όγκους Υπνική παράλυση
  • Διακοπή ΕΨΟ Ψυχικές διαταραχές

 

Θεραπεία : i) Μέτρα προγραμματισμού του ύπνου

  1. ii) TCA’s (Προτριπτιλίνη, Χλωριμιπραμίνη, Δεσιπραμίνη)

iii) SNRI’s (Βελανφαξίνη 75 mg)

  1. iv) Ψυχοδιεγερτικές ουσίες : Μεθυλφαινιδάτη,

Αμφεταμίνη,

Μοδαφινίλη,

Ατομοξετίνη,

Δεξτροαμφεταμίνη

 

  1. Ιδιοπαθής Υπερυπνία και Υποτροπιάζουσα Υπερυπνία :

Χαρακτηρίζεται από υπερβολική υπνηλία και επεισόδια ύπνου κατά την διάρκεια της ημέρας, παρατεταμένη διάρκεια νυχτερινού ύπνου ή υπερβολικό βαθύ ύπνο.

  • Η έναρξη είναι πριν την ηλικία των 25 ετών.
  • Για να τεθεί η διάγνωση, η συμπτωματολογία πρέπει να είναι τουλάχιστον για 6 μήνες.

Σύνδρομο KleineLevine : Χαρακτηρίζεται από επεισόδια υπερυπνίας και υπερφαγίας που επέρχονται περιοδικά.

 

  • Η έναρξη του συνδρόμου είναι κατά την εφηβεία.
  • Αναλογία 4:1 προς άνδρες.
  • Χαρακτηρίζεται από 18-20h ύπνου με αφύπνιση για κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων φαγητού.
  • Πιθανή αυξημένη σεξουαλικότητα, άρση αναστολών, ευερεθιστότητα, επιθετικότητα & διαταραχές προσανατολισμού με ψευδαισθήσεις.
  • Η συχνότητα είναι κατά Μ.Ο. 2 επεισόδια που διαρκούν έως και αρκετές ημέρες ανά έτος ενώ το υπόλοιπο διάστημα το άτομο είναι φυσιολογικό.

 

Πιθανή βλάβη υποθαλάμου και μεταιχμιακού συστήματος.

Διαφορική Διάγνωση :

  1. Ναρκοληψία
  2. Υπνική άπνοια
  3. Ψυχογενή υπερυπνία
  4. Υδροκέφαλος
  5. Ψυχοκινητική επιληψία

 

Θεραπεία : i) Ψυχοδιεγερτικά φάρμακα (Αμφεταμίνες, Μοδαφινίλη & Μεθυλφαινιδάτη)

ii)Λίθιο (υποτροπιάζουσα υπερυπνία)

 

  1. Σύνδρομο Αποφρακτικής Άπνοιας κατά τον ύπνο (OSAS) :

Χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια απόφραξης των ανώτερων αναπνευστικών οδών με μείωση του SpO2.

Κλινική εικόνα : α) Ηχηρό ροχαλητό με άπνοιες

β) Υπέρμετρη υπνηλία κατά την ημέρα

γ) Πρωινή κεφαλαλγία και σύγχυση

δ) Μειωμένη διανοητική απόδοση

ε) Κατάθλιψη & Άγχος

  • Προσβάλλει κυρίως υπέρβαρους άνδρες με αναλογία 2-3:1.
  • Ηλικιακά άνω των 50 ετών.
  • 5% στον γενικό πληθυσμό.
  • Σε γυναίκες η εμφάνιση του OSAS γίνεται μετά την εμμηνόπαυση.
  • Τα απνοϊκά επεισόδια διαρκούν 10-30 sec και επαναλαμβάνονται πολλές φορές την νύχτα ενώ σε βαριές καταστάσεις μπορεί να σημειωθούν και 500 απνοϊκά επεισόδια.
  • Η διάγνωση γίνεται στο εργαστήριο ύπνου με υπνοπολυγράφο και με ωριαία καταγραφή >5 απνοιών διάρκειας >10 seconds ανά ώρα ύπνου ενώ συνεχίζονται οι εργώδεις θωρακικές αναπνευστικές κινήσεις.
  • Σε ύπνο REM.

 

Θεραπεία : α. Εφαρμογή ρινικής μάσκας συνεχούς θετικής πίεσης (CPAP)

β. Διορθωτική χειρουργική ανώτερων αεραγωγών με πλαστική χειρουργική σταφυλής, φάρυγγα & υπερώας.

γ. Συμπεριφορικές παρεμβάσεις (μείωση Σ.Β., διακοπή καπνίσματος, αποφυγή αλκοόλ)

δ. TCA’s (ελαττώνουν τον ύπνο REM)

 

  1. Διαταραχή Νυχτερινών κινήσεων άκρων (Νυχτερινός Μυόκλονος) :

Ορίζεται ως η διαταραχή περιοδικών κινήσεων των άκρων (κυρίως κάτω άκρων). Η διαταραχή είναι χρόνια και συνίσταται σε στερεότυπες, περιοδικές κινήσεις κατά τον ύπνο, οι οποίες οδηγούν σε αϋπνία και υπνηλία κατά την διάρκεια της ημέρας.

  • Καταγεγραμμένα 5 επεισόδια ανά ώρα στον υπνοπολυγράφο.
  • 5% του γενικού πληθυσμού, >55 ετών και προσβάλλει εξίσου και τα 2 φύλα.

 

Αιτιολογία : α. Πιθανή συμμετοχή Ντοπαμινεργικού/Oπιοειδών συστήματος.

β. Λήψη αντικαταθλιπτικών

γ. Απόσυρση από φαρμακευτική αγωγή (αντιεπιληπτικά, βαρβιτουρικά & υπνωτικά)

δ. Κατάχρηση καφεΐνης

ε. Νόσος Parkinson

στ. Μειωμένη τιμή Fe

η. Περιφερική νευροπάθεια

 

Θεραπεία : α. Αντιεπιληπτικά φάρμακα (Γκαμπαπεντίνη, Καρβαμαζεπίνη)

β. Ντοπαμινεργικά φάρμακα (L-dopa, Περγολίδη, Βρωμοκρυπτίνη, Πραμιπεξόλη)

γ. ΒΖΠ (Κλοναζεπάμη, Λοραζεπάμη, Τριαζολάμη, Τεμαζεπάμη)

δ. Οπιοειδή φάρμακα (Μορφίνη, Μεθαδόνη, Οξυκωδόνη, Προποξυφένη)

ε. Συμπληρώματα Fe

 

  1. Διαταραχές Κιρκαδιανού Ρυθμού Ύπνου :

Χαρακτηρίζεται από έλλειψη συγχρονισμού μεταξύ πραγματικού κύκλου ύπνου – εγρήγορσης και του αντίστοιχου επιθυμητού ή κοινωνικά επιβαλλόμενου προγραμματισμού, με αποτέλεσμα την εκδήλωση αϋπνίας ή υπερβολική υπνηλία στην διάρκεια της ημέρας.

  • Ενδογενείς ή εξωγενείς παράγοντες συμβάλλουν στην αιτιοπαθολογία της νόσου.
  • Ενώ η ποιότητα και η αρχιτεκτονική του ύπνου είναι καλή, η χρονική κατανομή του ύπνου εντός στο 24ωρο είναι διαταραγμένη.
  • Είναι καταστάσεις παροδικές και αυτοπεριοριζόμενες.
  • Η προσαρμογή με μετάθεση της ώρας του ύπνου νωρίτερα, είναι πιο δύσκολη από την μετάθεση της ώρας αργότερα.

Κατηγορίες : α. Σύνδρομο απότομης εναλλαγής μεσημβρινών (jet lag)

β. Κυλιόμενο ωράριο εργασίας (night work shift)

γ. Σύνδρομο προώθησης ή καθυστέρησης της φάσης του ύπνου

δ. Αποδιοργανωμένος κύκλος ύπνου – εγρήγορσης

ε. Μη 24ωρος ρυθμός ύπνου – εγρήγορσης

Θεραπεία : i) Μεθοδική επαναβηματοδότηση/Επαναπρογραμματισμός ύπνου

  1. ii) Φωτοθεραπεία

iii) Μελατονίνη (Ορμόνη επίφυσης)

 ΠΑΡΑΫΠΝΙΕΣ

Ορισμός : Ανεπιθύμητα φαινόμενα και διαταραχές συμπεριφοράς που παρεμβαίνουν στην διαδικασία του ύπνου.

Ταξινόμηση : 1) Διαταραχές σε REM

2) Διαταραχές σε μη-REM

3) Μεικτού τύπου Παραϋπνίες

  1. Διαταραχή υπνοβασίας :

Χαρακτηρίζεται από συνύπαρξη ύπνου (μειωμένο συνειδησιακό επίπεδο, μειωμένη απαντητικότητα σε ερεθίσματα) και εγρήγορσης φαινόμενα (έγερση από το κρεβάτι, βάδιση & συντεταγμένες κινήσεις).

  • 1-6% στον γενικό πληθυσμό στην παιδική ηλικία και κυρίως σε αγόρια.
  • Πρέπει να γίνει αποκλεισμός βλάβης του ΚΝΣ εάν εμφανιστεί σε ενήλικη ζωή.

*****Να γίνει περιγραφή της υπνοβασίας*****

  • Μικρής διάρκειας επεισόδια και έπειτα αμνησία του επεισοδίου.
  • Η συχνότητα κυμαίνεται από 1 επεισόδιο ανά μήνα έως και καθημερινές προσβολές.
  • Εκδήλωση σε μη-REM ύπνο (3-4 stage =⅓ νύχτας)
  • Για να τεθεί διάγνωση πρέπει να υπάρχει 1 επεισόδιο καθημερινά για 1 μήνα.

 

Διαφορική Διάγνωση : α. Νυχτερινοί τρόμοι

β. Νυχτερινές κρίσεις πανικού

γ. Αποφρακτική υπνική άπνοια

δ. Στέρηση ύπνου

ε. Άλλες Παραϋπνίες

 

  1. Διαταραχή Νυχτερινών Τρόμων :

Χαρακτηρίζεται από αιφνίδια έγερση που συνοδεύεται από δυνατές κραυγές αγωνίας, έντονο άγχος και αυτονομική δραστηριότητα.

  • Κατά την έγερση ο ασθενής δεν ανταποκρίνεται σε εξωτερικά ερεθίσματα και εάν αφυπνισθεί είναι αποπροσανατολισμένος και συγχυτικός.
  • Συνήθως δεν υπάρχει ανάμνηση του επεισοδίου.
  • Εκδηλώνεται σε φάση μη-REM ύπνου (στην 1η-2η ώρα του ύπνου).
  • 1-6% σε γενικό πληθυσμό, κυρίως σε αγόρια (3% σε παιδιά).

Διαφορική Διάγνωση : α. Εφιάλτες

β. Επιληπτικές κρίσεις

γ. Νυχτερινές κρίσεις πανικού.

Θεραπεία :  Έγερση 1-2 ώρες μετά την έναρξη του ύπνου.

 

  1.  Διαταραχή Εφιαλτών :

Χαρακτηρίζεται από μακράς διάρκειας τρομακτικό όνειρο με το οποίο το άτομο ξυπνάει φοβισμένο και με λεπτομερή ανάμνηση του.

  • 1% του γενικού πληθυσμού με συχνούς εφιάλτες και με υπεροχή των γυναικών έναντι των ανδρών 2-4:1.
  • Εκδηλώνεται σε φάση REM του ύπνου κυρίως κατά το 2ο ήμισυ.

Αιτιολογία : α. Ψυχοπιεστικά γεγονότα

β. Ντοπαμινεργικά φάρμακα

γ. B-blockers

δ. Σχιζότυπη – Σχιζοειδής – Οριακή Διαταραχή Προσωπικότητας

 

Θεραπεία : α. Ψυχοθεραπεία

β. ΒΖΠ

 

  1. Διαταραχή Συμπεριφοράς κατά τον ύπνο REM :

Χαρακτηρίζεται από περιστασιακή αναστολή της φυσιολογικής απώλειας της ηλεκτρομυογραφικά καταγραφόμενης μυϊκής ατονίας κατά τον ύπνο REM και εμφάνιση συντεταγμένης κινητικής δραστηριότητας (συχνά βίαιης) με παράλληλη ονειρική δραστηριότητα.

  • 0,5% στον γενικό πληθυσμό, κυρίως σε ηλικιωμένους.
  • Μέση ηλικία έναρξης είναι η 6η-7η δεκαετία και η πορεία είναι χρόνια και προϊούσα.
  • Η αφύπνιση είναι άμεση με πλήρης ανάμνηση του ονείρου εάν υπάρχει.
  • Από 1 επεισόδιο τον μήνα έως και πολλαπλά επεισόδια κατά την διάρκεια της νύχτας.
  • Πιθανότατα είναι Ιδιοπαθής με πρόδρομη συμπτωματολογία για :

α. Νόσος Parkinson (⅓ εκδηλώνουν την νόσο)

β. Νόσος Alzheimer

γ. Άνοια με Σωμάτια Lewy

δ. Τοξίκωση

ε. Έλαιο-γεφυρο-παρεγκεφαλιδική εκφύλιση.

Διαφορική Διάγνωση : α. Συγχυτικές αφυπνίσεις

β. Υπνοβασία

γ. Νυχτερινοί τρόμοι

δ. Αποσυνδετική διαταραχή

ε. Νυχτερινές επιληπτικές κρίσεις

 

Θεραπεία : i) Κλοναζεπάμη                       vii) MAOI

  1. ii) Καρβαμαζεπίνη viii) Πραμιπεξόλη & Δονεπεζίλη

iii) Μελατονίνη

  1. iv) Γκαμπαπεντίνη
  2. v) Κλονιδίνη
  3. vi) TCA’s

 

  1. Λοιπές Παραϋπνίες :
  1. Αφυπνίσεις σε κατάσταση σύγχυσης
  2. Τινάγματα κάτω άκρων
  3. Υπνολαλία
  4. Νυχτερινές κράμπες
  5. Υπνική παράλυση
  6. Ατελείς ή επώδυνες στύσεις κατά τον ύπνο
  7. Τριγμός οδόντων
  8. Νυχτερινή ενούρηση
  9. Σύνδρομο αιφνίδιου θανάτου βρεφών

 

  • Η διαταραχή του ύπνου θεωρείται βασικό σύμπτωμα των συναισθηματικών διαταραχών και των αγχώδων διαταραχών.
  • Στην Σχιζοφρένεια η αϋπνία αποτελεί βασικό σύμπτωμα κυρίως κατά την διάρκεια των οξέων ψυχωσικών επεισοδίων και κατά την έξαρση της ψυχωσικής συμπτωματολογίας.
  • Οι ενήλικοι υπνοβάτες εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά ψυχοπαθολογίας (ιδιαίτερα συναισθηματικές διαταραχές) από ότι τον γενικό πληθυσμό.
  • Η χρήση ψυχοδραστικών ουσιών επιδρά σημαντικά στον ύπνο, τόσο κατά την φάση της κατάχρησης όσο και κατά της απόσυρσης και τις περιόδους αποχής.
Phone: 6974644557
Fax: 2831100473
Τ.Κ. 74133
Λεωφ. Κουντουριώτη 158 & Γ. Χορτάτζη, Ρέθυμνο